
Жураўлі адляцелі
У першы дзень кастрычніка, вяртаючыся са школы, Максім вырашыў прайсці па кароткай дарозе праз пшанічнае поле. На ім у жніўні працавалі камбайны. Уся пшаніца была прыбрана, і цяпер поле апусцела. Вось толькі птушкі, даўганогія жураўлі, хадзілі паміж скошанымі радамі, падбіраючы рэшткі ўраджая. "Яны лябяць ласавацца хлебнымі зярняткамі", – зразумеў Максім, хаця гэта ён ужо даўно ведаў. Тата не раз распавядаў яму пра тое, што жураўлі прылятаюць на поле падчас уборкі і ходзяць за камбайнам, зусім не баючыся параніцца аб яго.
У той дзень Максім заўважыў на полі жураўліную сям'ю: маму, тату і знаёмага жураўляняці. Хлопчык падышоў бліжэй і паклікаў крылатага сябра:– Прывітанне, Жулік! Як справы? Вы хутка адлятаеце?
Жулік, так Максім зваў жураўлянё, убачыў Максіма і замахаў у адказ крыламі.
– Адлятаеце… – зразумеў хлопчык. – Я прыйду вас выпраўляць у дарогу.
З жураўлянём Максім пазнаёміўся і пасябраваў яшчэ ўлетку, калі рыбачыў на лясным возеры. Ён шмат разоў назіраў за сям'ёй жураўлёў, якая пасялілася ў зарасніках трыснёгу, заўважаў, як расце і становіцца на крыло іх адзіны сынок. У гэтым было падабенства самога хлопчыка з птушкай, таму што ў сваёй сям'і Максім таксама быў адзіным дзіцём. Мама шмат разоў шкадавала, што не нарадзіла яму брата ці сястру. Але зараз позна думаць пра гэта. Мама хлопчыка моцна захварэла, і ёй самой патрэбныя нечыя ўдзел і дапамога. Яны ж з татам разумеюць гэта і імкнуцца рабіць усё дзеля таго, каб мама хутчэй акрыяла.
Вось чаму ў апошні час Максім не мог часта бачыцца з крылатым сябрам. А ён вырас, адужэў і ўжо гатовы да далёкага пералёту. Хлопчык успомніў, як аднойчы на рыбалцы да яго непрыкметна падышло вірлавокае жураўлянё і сцягнула з вядзерца маленькую рыбку.
– Ну, ты і хітры, сапраўдны Жулік! – здзівіўся тады Максім, але не адагнаў жураўлянё, а вырашыў аддаць яму ўсю дробную рыбінку.
З той пары яны сталі сябрамі, як здавалася хлопчыку, бо, можа гэта і не так. А шэранькае даўганогае жураўлянё кожны раз пры сустрэчы асцярожна падыходзіла бліжэй і весела махала кудлатымі крыламі.
– Прывітанне! – адгукаўся Максім і па-сяброўску заводзіў з ім гутарку.
Жураўлянё слухала яго і ў адказ ціхенька курлыкаў:
– Курлы… курлы…курлы.
– Які ты смешны! – смяяўся Максім. Яму вельмі падабаліся такія прыемныя зносіны з Жулікам, бо гэта не котка і не сабака, а дзікая птушка.
Увесь перадапошні тыдзень кастрычніка хлопчык быў вельмі заняты вучобай і хатнімі справамі. Схадзіць на возера, каб адведаць жураўлянё, у яго не было часу. А не па сезоне сонечнае і ціхае восеньскае надвор'е пачало псавацца. Неба ўсё часцей і часцей хавалі шэрыя аблокі, сіноптыкі абяцалі ў хуткім часе моцныя дажджы і парывісты вецер.
– Нічога страшна. Сёлета ў нас і так вельмі добрая восень, нам грэх скардзііцца, – казаў тата, працуючы ў гародзе і прыбіраючы апошнія рэшткі летняга ўраджаю. А мама толькі ўсміхалася, гледзячы на яго. Яе цешыла, што ў яе такая надзейная падтрымка – каханыя муж і сын.
У суботу Максім, усё-такі, вырашыў схадзіць да возера. Падняўшыся на світанку, ён не снедаючы, уцёк у лес. Увосень светлавы дзень не такі доўгі, як улетку. Позна світае, і рана цямнее. Але, на шчасце, у гэтую раніцу неба праяснілася, і ў лесе ўжо было светла. Дабраўшыся да возера, хлопчык угледзеўся ў яго. Жураўлёў нідзе не было відаць. І тут Максім пачуў нечыя галасы, якія ішлі з вышыні, і паглядзеў угару.
– Курлы, курлы… курлы, курлы – крычалі птушкі.
Высока ў небе хлопчык убачыў жураўліны клін. Плаўна ўзмахваючы вялікімі крылами, жураўлі ляцелі па абраным маршруце ў бок захаду ўслед за важаком чарады.
Максім пералічыў птушак:
– Адзін, два, тры, чатыры, пяць… дзесяць.
"Там сярод іх дзесьці ляціць Жулік, можа быць, гэта ён?" – падумаў хлопчык, гледзячы на апошнюю птушку ў жураўліным кліне.
Максіму стала так сумна, што ён ледзь не заплакаў:
– Адляцелі… – з гаркатой у душы прамовіў ён.
А птушкі ўсё яшчэ крычалі, хаваючыся ўдалечыні за дрэвамі. Магчыма, яны казалі хлопчыку: "Чакай нас, увесну мы зноў вернемся сюды. Тут наша родная хата".
Увечар хлопчык са смуткам распавёў пра жураўлёў маме і тату.
Тата сказаў:
– Не хвалюйся. Лепш пажадай жураўлям шчаслівай дарогі.
– Я жадаю, вядома ж, жадаю! – адказаў Максім. – Жулік вернецца, абавязкова вернецца ўвесну, ён мне абяцаў, калі ляцеў. Я чуў яго голас.
Гэты аповед на рускай мове
07.11.24