Хлопчык Верабейка і яго сябры
Неяк у сярэдзіне лета паляцеў Верабейка на ўзлесак роднага лесу, каб сустрэцца са сваімі сябрамі. Мама Вераб'іха ведала, што яе вельмі наглядальны сынок не заблудзіцца ў лесе, і таму адпускала яго ненадоўга на самастойныя шпацыры. А трэба сказаць, што лес, дзе жыла вераб'іная сям'я, быў проста выдатным. На яго ўзлеску раслі вельмі прыгожыя дрэвы: стройная белая Бярозанька і яе сяброўка чырвоная Рабінушка, велізарны разгалісты Дуб Дубовіч і дзве маладыя ліпкі, Соня і Света, сяброўкі летняга Ветрыка.
Шустры хлопчык Верабейка часта прылятаў сюды, каб пасядзець на гнуткіх галінках сябровак-ліпак і палюбавацца на велізарнае поле. Яно рассцілалася ад лесу да самага гарызонту і зіхацела на сонцы залатымі агеньчыкамі. Але пра што гаварыць з дурнымі ліпкамі, кожная з якіх марыла спадабацца летняму Ветрыку, Верабейка не ведаў. І ён пералятаў на галінкі дрэў, якія раслі паблізу.
Вясёлы хлопчык падабаўся станістым і мудрым дрэвам, і яны заўсёды самі заводзілі цікавую гутарку. Ад іх ён даведаўся, што дубовая драўніна вельмі дужая і даўгавечная. Людзі з яе робяць мэблю, чыгуначныя шпалы, караблі і масты, падлогі ў дамах. Драўніна бярозы таксама вельмі каштоўная. Яе ўжываюць у будаўніцтве дамоў, пры вырабе мэблі, запалак і бочак, а таксама з бярозавай кары (бяросты) можна зрабіць шмат прыгожых плеценых вырабаў.
– Але тут мяне ніхто не ссячэ, – сказала Бярозанька і сцвярджальна пакалыхала галінамі.
– Мяне таксама, – пацвердзіў Дубовіч.
– І мяне ніхто не кране, – усміхнулася Рабінушка, – бо мае салодкія ягады вельмі смачныя. Яны спеюць увосень, і тады птушкі прылятаюць да мяне, каб паласавацца імі. І ты, Верабейка, прылятай сюды, калі ўбачыш сакавітыя і мяккія ярка-чырвоныя ягады на маіх галінках. Я пачастую цябе духмянымі "прысмакамі".
Хлопчык Верабейка, пачуўшы, як Рабінушка рэкламуе свае плады, перапырхнуў на яе галінку, каб бліжэй разгледзець гэтыя "прысмакі".
– Не, пакуль яны яшчэ цвёрдыя і зялёныя, – цвыркнуў ён, агледзеўшы плады.
А стары Дуб Дубович, паслухаўшы іх гутарку, гучна патрос велізарнымі галінамі, правяраючы на трываласць мацаванне да галін сваіх жалудоў. Пра іх ён ужо распавядаў Верабейку ў мінулы раз.
– Цішэй ты! – прыструніла яго Рабінушка, – спалохаеш хлопчыка.
Але адважны хлопчык зусім не спалохаўся, а толькі перасеў бліжэй да жалудоў. Гэтыя "падшыванцы", апранутыя ў кафтанчыкі з дубовых лісточкаў, і не думалі адрывацца ад галінак.
– Твае жалуды таксама зялёныя, – паведаміў Дубу Верабейка.
– Яшчэ не паспелі, – прарыпеў Дубовіч. – Вось калі яны пацямнеюць і стануць карычневымі, тады самі адарвуцца ад мяне, каб пасяліцца на зямлі.
– Навошта? – спытаў хлопчык Верабейка.
– Каб далей расці, але толькі ў зямлі. Калі жолуд зможа закапацца ў зямлю і прарасці, то з яго праз шмат гадоў вырасце такі ж велізарны Дуб, як я, – адказаў Дубовіч. – Але на зямлю з маіх галін валіцца шмат жалудоў. Большасць жалудоў падбіраюць птушкі і звяры, каб зрабіць сабе запасы ежы на доўгую халодную зіму.
– І вераб'і таксама любяць твае плады? – спытаў Верабейка.
– Не, у цябе тонкая і маленькая дзюбка, і ты не зможаш раскусіць цвёрдую шкарлупіну жолуда, каб дабрацца то смачнай сярэдзіны. А вось Дзяцел, Сойка, Вавёрка, Мышка змогуць гэта зрабіць.
– Дрэнна, – засумаваў Верабейка. – Але ён не расхваляваўся, бо цяпер было лета, і вакол хапала іншай смачнай ежы. Малыш любіў ласавацца ягадамі суніц і чарніц, насеннем лясной травы, мошкамі і вусенямі, а ўсяго гэтага ўлетку ў лесе было звышдастаткова.
І ён, развітаўшыся з гаварлівымі дрэвамі, паляцеў дадому, каб паесці і трохі адпачыць.
Пасля абеду Верабейка зноў прыляцеў на ўзлесак, але ўжо з іншай мэтай. Ён адпрасіўся ў мамы на цэлую гадзіну. Гэтага часу, задумаў ён, хопіць на тое, каб злятаць на поле, вунь да тых раслін, якія зіхацяць на сонцы. Яны ж так выдатныя!
– Прывітанне! – цвыркнуў хлопчык так гучна, як толькі змог, падлятаючы да поля.
– Ты хто? – спытаў ён, усеўшыся на тонкую сцяблінку нейкай расліны. Верабейка спрабаваў разглядзець яе верхавіну. Там была галоўка гэтай сцяблінкі.
– Я – Пшанічны Каласок, – адказала расліна, памахаўшы пухнатай галоўкай, напоўненай залацістымі зярняткамі. – Вакол мяне расце шмат такіх жа, як і я, пшанічных каласкоў. А разам мы – пшанічнае поле.
– І што ж? – перапытаў Верабейка, таму што нічога не ведаў пра гэта.
– Як што? Я – Пшанічны Каласок, з маіх зярняткаў пякуць хлеб і смачныя булачкі.
– А-а-а! Тады я ведаю пра цябе ўсё, – узрадаваўся Верабейка. – Твае зярняткі прыносіла ў лес Мышка і частавала мяне імі. Яны вельмі смачныя.
– Вось бачыш, ты ўжо ведаеш, хто я такі.
– Не, я ж бачу цябе ў першы раз, – разважыў Верабейка.
– Тады прылятай да мяне ў канцы лета. Увосень ты ўжо не ўбачыш мяне тут, на поле. Людзі збяруць усе мае зярняткі і спякуць з іх хлеб.
– Добра. Я абавязкова прылячу да цябе, – адказаў Верабейка і паляцеў далей, каб пазнаёміцца з кім-небудзь яшчэ.
А там, удалечыні, яго чакала ўжо іншае поле, чымсьці падобнае на пшанічнае. Яно таксама было залацістага колеру, і на ім раслі каласкі. Але яны былі не падобныя на пшанічныя.
Верабейка гэтак жа, як і там, усеўся на доўгую сцяблінку і задаў ёй усё тое ж пытанне.
– Ты хто? – спытаў ён, спрабуючы разглядзець верхавіну сцяблінкі.
– Я – Ільняны Каласок, – адказала расліна, памахаўшы галоўкай, падобнай на маленькі шарык. Гэты шарык зусім нядаўна ўтварыўся на верхавіне сцяблінкі з сіняй кветачкі. – А вакол мяне расце шмат такіх жа, як і я, ільняных каласкоў, – працягнуў распавядаць Каласок. – Разам мы – ільняное поле.
– І што ж? – перапытаў Верабейка, хоць нічога не ведаў пра Льняны Каласок.
– Як што? Я – Ільняны Каласок, у маёй скрыначцы хутка паспеюць ільняныя зярняткі, з якіх людзі робяць ільняны алей. А з майго Каласка спрадуць ільняное пражу. З пражы саткуць ільняное палатно, а з палатна сшыюць адзежу.
– А-а-а! Тады я ведаю пра цябе ўсё. У тваіх футболках і шортах ходзяць у лес дзеці за ягадамі і грыбамі.
– Вось бачыш, ты ўжо ведаеш, хто я такі.
– Не, я ж бачу цябе ў першы раз, – разважыў Верабейка.
– Тады прылятай да мяне ў канцы лета. Увосень ты ўжо не ўбачыш мяне тут, на поле. Людзі збяруць усе мае зярняткі і скосяць сцяблінку.
– Добра. Я абавязкова прылячу да цябе, – адказаў Верабейка і паляцеў далей, каб пазнаёміцца з кім-небудзь яшчэ.
За гадзіну, адведзеную яму для шпацыру мамай, шустры Верабейка змог даляцець да самага краю велізарнага поля. Акрамя пшанічных і льняных каласкоў, хлопчык убачыў жытнія, рапсавыя, грэцкія, аўсяныя каласкі. І ўсе яны распавядалі, як шмат карысці прыносяць людзям, птушкам і хатнім жывёлам.
– Але ўсе мы не так проста выраслі на гэтым велізарным полі, – распавёў Верабейку самы мудры Каласок. – Каб мы раслі, ва ўзараную зямлю трэба пасадзіць наша насенне. Гэта людзі робяць увесну і нават увосень. А затым трэба нас даглядаць, падкормліваць і паіць вадой. Вырасці і стаць такімі прыгожымі, якія мы цяпер, нам дапамагае ўрадлівая зямля, сонца і дождж.
Пазнаёміўшыся з каласкамі, Верабейка паспяшаўся дадому, бо адведзеная яму для шпацыру адна толькі гадзіна канчалася. Дома ён доўга распавядаў маме Вераб'ісе пра тое, каго ўбачыў і з кім пазнаёміўся. Ад яе ён даведаўся, што грэцкую, манную і аўсяную кашу з грэцкіх, пшанічных і аўсяных зярнят вельмі любяць дзеці. А на рапсавым алеі мамы ім гатуюць смачныя блінцы. А яшчэ авёс ядуць каровы і коні.
– Мы таксама зможам паспрабаваць усе гэтыя зярняткі, – сказаў Верабейка. – Я ведаю, калі яны паспеюць, і ў канцы лета палячу ў госці да каласкоў, яны мяне запрашалі.
Гэта казка на рускай мове
5.10.23