Старэнькай вулачцы майго дзяцiнства, Розы Люксямбург горада Мiнска, і яе былым жыхарам прысвячаецца.
     
Шмат гадоў у старым горадзе клён жыў як у самым сапраўдным раю. Вакол яго раслі статныя і прыгожыя дрэвы, такія ж як ён сам. Гэты райскі куток патанаў у зеляніне магутных дубоў і пахкіх акацый, стройных таполяў і разгалістых ліп, клёнаў і бяроз, каштанаў і рабiн. З кожным годам дрэвы паднімаліся ўсё вышэй і вышэй да неба, іх кроны станавіліся шырэй і гусцей.      Клён рос у шэрагу такіх жа як і ён дрэў, калісьці вельмі даўно пасаджаных уздоўж старой вузенькай вулачкі горада. Па абодва бакі ад яе стаялі драўляныя хаты і баракі. У дварах хат былі сады і гароды. Увесну сады і кветнікі цудоўна расцвіталі. Усюды спявалі птушкі, і трашчалі конікі, а двары напаўняліся звонкімі дзіцячымі галасамі.
     Стары клён ведаў усіх, хто жыў у хатах насупраць яго. Побач з ім пабудавалі маленькую дашчаную краму. У тыя бедныя і галодныя пасляваенныя гады ў ёй прадавалі толькі хлеб, запалкі, соль ды яшчэ сякія-такія дробязі. Малако на продаж прывозілі сяляне ў бітонах з найбліжэйшых вёсак. За ім штораніцы бегалі клапатлівыя гаспадыні, яны куплялі яго для сваіх дзяцей. Людзі тады варылі ежу на прымусах і керагазах.
     Клён дзень за днём назіраў жыццё сваёй роднай вуліцы. Уздоўж яе стаялі старыя драўляныя слупы. На іх трымаліся правады, з якіх святло паступала ў хаты, а на правадах віселі маленькія электрычныя лямпачкі. Вечарамі лямпачкі разгойдваліся з боку ў бок, асвятляючы цьмяным святлом вуліцу і дрэвы.
     Дзеці хадзілі ў школу, якая была размешчана даволі далёка, ў канцы другой вуліцы. Цёмнымі вечарамі вяртацца са школы па немнагалюдным вуліцам дзеткам было неяк страшнавата. Таму яны імкнуліся ісці разам, тыя, хто жылi блізка адзін ад аднаго.
     Побач з клёнам пабудавалі клуб танкасуконнага камбіната. У ім была кіназала, дзе па выхадных днях паказвалі фільмы, і дзеці часта бегалі туды, выпрасiўшы ў сваіх матуль дзесяць капеек на квіток. Потым вуліцу заасфальтавалі, і па ёй стала ездзіць больш грузавых машын. Там, у канцы горада, пабудавалі цагельню.
     Клён быў старым, але дужым і прыгожым дрэвам. Можна нават сказаць, што яму пашанцавала – па сваёй прыгажосці і пышнай шавялюры ён вызначаўся з усіх дрэў сваёй вуліцы. Дзеці, бегаючы па новаму тратуару, мімаволі любаваліся старым клёнам. Ён ствараў вялікі цень і хаваў ад летняй спёкі. І здавалася, што так будзе заўсёды, што ніхто ніколі не парушыць шчаслівае жыццё патанулай у зеляніне вуліцы.
     Але час ішоў. Дзеці падрасталі, а іх бацькі старыліся. Адны людзі паміралі, другiя нараджаліся. А горад рос, і яго ужо не задавольвалі старэнькія вузенькія вулачкі. Яму былі патрэбныя шырокія прасторныя вуліцы і праспекты. Хтосьці даў указанне, і жыхароў драўляных хат пачалі перасяляць у новыя добраўпарадкаваныя кватэры, а іх хаты паступова, адна за адной, знеслі. Каб пашырыць вуліцу, спатрэбілася следам за хатамі разбурыць і ўсю яе зялёную прыгажосць. Дрэвы, кусты, якiя столькі гадоў тут раслi, бязлітасна ссеклі і выкарчавалі. А на іх месцы пабудавалі новы шырокі праспект. Ад усяго таго зялёнага рая захавалася толькі некалькі яблынь, вішань ды адзін той самы стары клён, таму што па шчаслівай выпадковасці гэтыя дрэвы аказаліся трохі ўбаку ад новай магістралі.
     Непадалёку ад клёна зрабілі аўтобусны прыпынак і ўсё вакол заасфальтавалі. Замест старых хат пабудавалі некалькі новабудоўляў, а клуб, куды дзеці хадзілі глядзець кіно, і где была маленькая дзіцячая музычная школа, перабудавалі ў новы будынак і адкрылі ў ім тэатр. Вось так крута змянілася жыццё вакол нашага клёна.
     Цяпер ён жыў зусім адзін, і побач з ім не засталося ніводнага, такога ж як ён, старога дрэва. Узімку клён абдзімаўся халоднымі вятрамі, улетку пёкся на сонцы. Але нішто не зламала моцны жыццялюбівы дух магутнага дрэва. Ён чуў людскія галасы, гукі машын і паступова прывык да свайго абноўленага месца. Вядома, клён не забыўся на тую старэнькую вузенькую вулачку, дзе побач з ім было шмат яго сяброў. Часта ўспамінаў сваё жыццё, якое прайшло беззваротна, і вельмі сумаваў па яму.
     Мiнула шмат гадоў. Ніхто не ўспамінаў пра клён. "Відаць, усе, хто жыў тады побач са мной, састарэлі і памерлі, – думаў ён. – Гэта я такі жывучы. І таму самотны". Але вось аднойчы ўвесну, калі клён толькі яшчэ выпусціў свае маленькія ліпкія вуглаватыя лісточкі, да яго падышоў стары з палачкай. Ён пагладзіў ствол дрэва, агледзеўся навокал і сказаў:
     – Так, толькі ты, дзед, тут расцеш, толькі ты адзін застаўся са свету майго дзяцінства. Тады, вельмі даўно, ты, можа, памятаеш, я жыў у хаце насупраць цябе. І падыходзіў, каб сарваць некалькі тваіх верталёцiкаў. Мы, дзеці, ляпілі іх сабе на насы. Памятаеш?
     Ад гэтых слоў старога клён страпянуўся, яго лісцікі зашамацелі, здавалася, нават сок хутчэй пабег па яго ствалу. Дрэва не магло схаваць свайго хвалявання, гэтак жа як і чалавек. Яны стаялі побач адзін з адным, адзіныя, хто памятаў усё тое, што было тады, калісьці вельмі-вельмі даўно. Дрэва і чалавек памяталі сваё далёкае пражытае жыццё, ім было так незвычайна добра побач адзін з адным...
     Потым стары зноў пагладзіў ствол клёна, пастаяў трохі і пайшоў, паабяцаўшы, што, калі будзе жывы, то яшчэ абавязкова прыйдзе да яго ў госці.
     Так, часам вось такое, самае нечаканае і здараецца ў жыцці. З таго незвычайна шчаслівага дня клён зразумеў, што ён не самотны. Што ў яго яшчэ засталася адна блізкая душа, душа чалавека, які прыходзіў да яго. А стары стрымаў сваё абяцанне. Аднойчы ён ізноў падышоў да яго разам са сваёй унучкай. Дзяўчынка дакранулася да лісцікаў клёна, пагладзіла яго ствол і ўсміхнулася:
     – Ведаеш, клёнiк, хоць ты і старэнькi, але такі прыгожы! Я буду прыходзіць да цябе. А ты не журыся, ты чакай мяне і майго дзядулю.
     Вось так, цяпер кожны дзень клён думае аб іх. Ён чакае сваіх сяброў і ведае, што на яго не забыліся. Пра яго памятаюць...
     У палоне штодзённых клопатаў людзі часта забываюць аб нечым галоўным, важным, што было калісьці ў іх жыцці. Але праходзяць гады, чалавек пачынае ўспамінаць пражытае, яго цягне ў родныя мясцiны. Успаміны дзяцінства і юнацкасці, як ніякія іншыя, дарагі чалавеку. І ён імкнецца зноў патрапіць у тое месца, дзе прайшло яго дзяцінства. А патрапіўшы, бясконца рады знайсці ў сапраўдным жыцці гэтага кутка хоць бы маленькія водгукі і малюначкі мінулага, успомніць свае адчуванні з таго амаль забытага ім свету дзяцінства і юнацкасці, успомніць і зноў адчуць усё тое, што так глыбока схавана ў яго памяці і душы…
     Як прыемна прайсціся па вуліцы, дзе калісьці стаяла хата, у якой ты нарадзіўся. Як прыемна знайсці ў старым, але абноўленым будынку, у якім калісьці была твая музычная школа, акно свайго першага класа. Як прыемна прыходзіць у такія месцы і знаходзіць у сучасным жыцці кавалачкі захаванага толькі ў салодкіх снах свету твайго дзяцінства.
     
     Мой родны кут, як ты мне мілы!
     Забыць цябе не маю сілы!
     Не раз, утомлены дарогай,
     Жыццём вясны мае убогай,
     К табе я ў думках залятаю
     І там душою спачываю.
     Якуб Колас.
     
     p.s. цяпер на гэтым месцы ў горадзе Мінску можна ўбачыць Музычны тэатр (ён у той час быў прыбудаваны да старога клуба танкасуконнага камбіната), Сендайскі сквер, плошчу Багушэвіча, вуліцу Нямігу і праспект Дзяржынскага, школа №12 пераехала з вуліцы Мяснікова ў Малінаўку, цяпер гэта гімназія №12)
     
      Гэтая казка на рускай мове